شاید در نگاه اول ساده نباشد اما باید بدانید که انواع آجر تنوع بسیاری دارد و هر کدام از آنها ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی را دارا می‌باشند. در واقع یکی از جذابیت‌های آجر این است که برای به کار بردن آن در هر سبکی با هیچ‌گونه محدودیتی مواجه نمی‌شوید چرا که برای هر سلیقه آجر مخصوص وجود دارد. متریال محبوب آجر، یار و یاور همیشگی معماری اصیل این مرز و بوم با ویژگی‌های منحصر به فرد به خوبی توانسته جای خود را در دل هر سبک و سیاق معماری باز کند تا پای ثابت بسیاری از طراحی‌ها در هر مکانی گردد.
ویژگی‌های متفاوت آجرها مانند ابعاد، رنگ و طرح، روش تولید، کاربرد و موارد دیگر انواع متنوعی از آن را به وجود آورده است. در این مطلب با انواع آجرها و مجموع ویژگی‌های آنها آشنا شوید تا موارد مصرف درست هر یک را به درستی بشناسید.
انواع آجر
به جرات می‌توان گفت یکی از اصلی‌ترین دلایلی که آجر را تا این اندازه مورد توجه قرار داده، تنوع بی‌مانند آن در طرح، رنگ، ابعاد و کاربرد بوده است. گونه‌های مختلف آجر به اندازه‌ای متنوع است که در اینجا تنها به بررسی برخی از آنها اکتفا می‌کنیم.
با ما همراه باشید تا به دنیای وسیع این متریال خاص سفر کنیم.
- آجر لعابی
- آجر ماشینی
- آجر ماسه آهکی
- آجر سفالی یا ایتال
- آجر قزاقی
- اجر جوش
- آجر نسوز نما
آجر لعابی
یکی از انواع آجرها، آجرلعابی است. آجری که سطح رویی آن پوشیده از لعاب‌های رنگارنگ و جذاب است را آجر لعابی می‌گویند. به منظور آشنایی بیشتر با این آجر دوست‌داشتنی و محبوب لازم است کمی به لعاب پرداخته شود.
لعاب مخلوط سنگ و سیلیس است که با خاک رس و برای حفظ سطح شیشه‌ای خود با اکسید آلومینیوم ترکیب می‌شود و در نهایت یک فلز را به وجود می‌آورد. این پوشش محافظتی مقاومت آجر را در برابر عواملی مانند نفوذ آب و فرسایش بالا می‌برد. به همین دلیل آجرهای لعابی دوام بسیار بالایی دارند و ظاهرشان به صورت اولیه همیشه محفوظ می‌ماند.
تفاوت آجر لعابی با سایر آجرها تنها در ظاهر است و همین سطح لعابی، ظاهر بسیار جذابی را به این نوع آجرها بخشیده است. در واقع تفاوت ظاهری به وجود آمده در آجر لعابی با سایر آجرها ناشی از مرحله پس از پخت آن است که یک مرحله لعاب‌کشی به آن اضافه می‌شود و پس از آن مجددا مرحله نهایی پخت صورت می‌گیرد. دمای این مرحله از پخت بستگی به نوع لعاب دارد.
همان‌طور که می‌دانید، آجر لعابی رنگ‌های متنوع دارد. دلیل به وجود آمدن این رنگ‌های مختلف نیز به دلیل اضافه شدن اکسید فلزات مختلف مانند کروم، مس، آهن، سرب، قلع و کبالت به مخلوط لعاب است. البته میزان حرارت و اکسیژن نیز در رنگ‌دهی لعاب تاثیرگذار است.
از گذشته‌های دور معماران برای محافظت آجر در برابر نفوذ آب و جذابیت بخشیدن به ظاهر آن از پوشش لعاب بر روی آجر استفاده می‌کردند و نمونه‌های بسیاری از آن در بناهای قدیمی مانند مساجد به کرات به چشم می‌خورد. این محبوبیت تا به امروز پا بر جا مانده است و در کاربردهای متفاوتی مانند نما ساختمان و دکوراسیون داخلی و کف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مورد آجرهای لعابی بیان این نکته حائز اهمیت است که ضریب انبساط و انقباض مواد اولیه باید با آجری که بر روی آن قرار می‌گیرد، همخوانی داشته باشد در غیر این صورت منجر به ترک‌خوردگی آن می‌گردد.
آجر ماشینی
مورد دیگر از انواع آجرها، آجر ماشینی است که به دو دسته سوراخ‌دار و توپر تقسیم و در ابعاد مختلف تولید می‌شوند. ضد اسید هستند و به دلیل تخلخل، میزان آب کمتری جذب می‌کنند.
دسته اول دارای 8 تا 10 سوراخ هستند که با توجه به استانداردها، قطر مناسب آنها 1.5 تا 2 سانتیمتر است. وجود این سوراخ‌ها به دلیل نفوذ عمودی ملات به درون سیمان و در نهایت مقاومت و استحکام بیشتر آجر می‌شود. در مورد این نوع از آجرهای ماشینی نکته مهم این است که حجم سوراخ‌ها نباید بیش از 25 درصد سطح آن را شامل شوند چرا که نباید حجم آنها از حجم آجر تجاوز کند. همچنین فاصله سوراخ‌ها از یکدیگر و از لبه آجر نباید کمتر از 30 درصد طول آجر باشد.
آجرهای ماشینی معمولا برای ساخت دیوارهای حمال ضد زلزله استفاده می‌شود و این امر به 2 دلیل است:
1. این آجر از حجم متراکم و مقاومت بالایی برخوردار است.
2. با توجه به وجود سوراخ در این آجر، به راحتی می‌توان از میلگرد داخل آن استفاده کرد و استحکام آجر را چندین برابر کرد.
